Ekwiwalent pieniężny za koszty energii i dostępu do sieci podczas pracy zdalnej; możliwość pracowania z
domu na stałe czy umożliwienie pracy zdalnej na wniosek pracownika – przewiduje projekt ustawy
opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Z danych Eurostatu za 2019 r. wynika, że w Polsce niecałe 15 proc. osób pracowało zdalnie stale lub czasami i jest to
wartość zbliżona do unijnej średniej. Największy odsetek osób pracujących zdalnie stale lub czasami wśród krajów
UE występuje w Szwecji i Holandii (ok. 37 proc.), Luksemburgu (ok. 33 proc.) i Finlandii (32 proc.). Blisko 8 mln
Polaków pracowało zdalnie w czasie pandemii – poinformował tymczasem ING Bank Śląski, przedstawiając wyniki
międzynarodowego badania “Finansowy Barometr ING”.
W pandemii w 2020 r. 10 proc. dużych firm wdrożyło systemy do zarządzania pracą zdalną, nie korzystając z nich
wcześniej; po pandemii 27 proc. dużych firm zamierza korzystać z systemów do zarządzania i monitorowania pracy
zdalnej. Firmy, które wprowadziły pracę zdalną na czas pandemii, w dużej mierze planują korzystać z niej również w
przyszłości. Pracownicy – jak napisano w informacji – dostrzegają ten trend, jednak nie spodziewają się, że będzie to
główna forma sposobu pracy. 28 proc. Polaków, którzy mogą wykonywać obowiązki zawodowe zdalnie uważa, że po
pandemii nie będzie w ogóle pracować w ten sposób. Kolejne 24 proc. sądzi, że będzie pracować z domu rzadziej niż
jeden dzień w tygodniu.
Wyraźnie mniejszy odsetek pracowników (19 proc.) spodziewa się, że praca zdalna będzie dominować, zajmując
ponad 60 proc. czasu. Przed pandemią takich pracowników – jak podkreślają autorzy badania – było 12 proc.
Jak wynika z badania, w Polsce aż 55 proc. pracujących deklaruje, że wykonuje zawód, który w razie potrzeby
umożliwia pracę zdalną. Jednak tylko 22 proc., czyli ok. 2 mln twierdzi, że pracuje zdalnie w pełnym wymiarze.
Natomiast większość wykonuje powierzone przez pracodawcę zadania w tzw. formie hybrydowej.
Nowe regulacje ws. pracy zdalnej
Chodzi o projekt nowelizacji Kodeksu pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, za którego opracowanie
odpowiada Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii.
Celem projektu jest wprowadzenie do Kodeksu pracy rozwiązań umożliwiających wykonywanie pracy w formie pracy
zdalnej. “Dzięki wprowadzeniu do Kodeksu pracy regulacji dotyczącej pracy zdalnej, pracodawcy oraz pracownicy
będą mogli korzystać z pracy zdalnej na stałe. Jednocześnie zostaną zapewnione odpowiednie gwarancje
bezpieczeństwa i ochrony pracownika wykonującego pracę zdalną” – wyjaśniło MRPiT.
Główne regulacje zawarte w projekcie dotyczą m.in. wprowadzenia definicji pracy zdalnej – “pracą zdalną będzie
praca polegająca na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i
uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków
bezpośredniego porozumiewania się na odległość”. Jak tłumaczy MRPiT, możliwa będzie zatem zarówno całkowita,
jak i hybrydowa praca zdalna – stosownie do potrzeb i uzgodnień pracownika i pracodawcy.
Inne rozwiązanie polega na tym, by praca zdalna mogła być uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę albo w
trakcie zatrudnienia; w drugim przypadku do zmiany umowy o pracę – w zakresie miejsca wykonywania pracy – nie
będzie wymagana forma pisemna. Zgodnie z projektem praca zdalna będzie mogła być wykonywana również na
polecenie pracodawcy w szczególnych przypadkach – m.in. obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia
epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu.
Przewiduje się ją też w wypadku, gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia
pracownikowi “bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy
zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe”. Polecenie to
będzie wymagało odebrania od pracownika oświadczenia, że ma on warunki lokalowe i techniczne do wykonywania
pracy zdalnej. “Ocena w tym zakresie będzie należeć wyłącznie do pracownika” – wyjaśniono.
Projekt ustawy określa ponadto krąg pracowników, których wniosek o wykonywanie pracy zdalnej będzie dla
pracodawcy co do zasady wiążący. Są to: pracownicy wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, a
także określeni w przepisach pracownicy – rodzice dzieci z niepełnosprawnością. Wykonywanie pracy zdalnej “będzie
dopuszczalne na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostanie zawarte porozumienie albo nie zostanie
wydany regulamin”.
Projekt zawiera też zakaz wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę “z uwagi na odmowę lub zaprzestanie przez
niego wykonywania pracy zdalnej oraz zakaz dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną”. Wskazano też
na konieczność zapewnienia pracownikowi pomocy technicznej i niezbędnego szkolenia “w zakresie obsługi narzędzi
pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej”.
Proponuje się też, by pracownik wykonujący pracę zdalną miał zapewnioną możliwość przebywania na terenie
zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami oraz korzystania z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z
zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej – na zasadach przyjętych dla ogółu
pracowników. Projekt wprowadza również zmianę dla pracodawców dającą możliwość – w przypadku wykonywania
pracy zdalnej – aby wszystkie wnioski pracownika, dla których przepisy kodeksu wymagają formy pisemnej, np.
wnioski o udzielenie czasu wolnego od pracy w zamian za pracę nadliczbową, mogły być składane w postaci
papierowej lub elektronicznej, zatem także drogą mailową.
Jak przypomniano, obecnie podstawą do świadczenia pracy z domu są przepisy tzw. ustawy covidowej z marca 2020
r. Zgodnie z nimi przedsiębiorcy mogą kierować pracowników do pracy zdalnej w okresie obowiązywania stanu
epidemicznego lub stanu epidemii oraz do trzech miesięcy po ich odwołaniu, jest to zatem rozwiązanie tymczasowe.
Dodano, że projekt ustawy “służy realizacji postulatów pracowników i organizacji pracodawców”, aby pracę zdalną
wprowadzić jako rozwiązanie stałe – Kodeksu pracy. W projekcie zaproponowano zatem, aby nowe regulacje ws.
pracy zdalnej zastąpiły obecne przepisy Kodeksu pracy dot. telepracy.
Źródło: pap/tvp3
